top of page

Azizova Zilola Lochinovna

ree

DAVLAT SEKTORIDAGI TASHKILOTLARDA QURILISH-TAʼMIRLASH XARAJATLARI HISOBINING XORIJ TAJRIBASI

Azizova Zilola Lochinovna

TDIU mustaqil tadqiqotchisi

ORCID: 0009-0000-6025-2275

Annotatsiya

Ushbu ilmiy maqolada davlat sektoridagi tashkilotlarda qurilish–taʼmirlash xarajatlari hisobining xalqaro amaliyotda qoʻllaniladigan yondashuvlari, jumladan infratuzilma aktivlarining butun hayot sikli (lifecycle cost), kapital va ekspluatatsiya xarajatlarini (CAPEX/OPEX) aniq tasniflash, raqamli monitoring tizimlari, tenderdan keyingi oʻzgarishlarni cheklash hamda value-for-money baholash (CBA) mexanizmlarining samaradorlikka taʼsiri tahlil qilingan. Tadqiqot natijalariga koʻra, mazkur mexanizmlarning uygʻun qoʻllanilishi qurilish–taʼmirlash xarajatlari shaffofligini oshirish, byudjetdan ortiqcha sarflanishni kamaytirish va infratuzilma obyektlarini uzoq muddatli boshqarishni taʼminlaydi. Xorijiy tajribani Oʻzbekiston sharoitida qoʻllash imkoniyatlari baholangan hamda unda CAPEX/OPEX kodlarini joriy etish, real-time monitoring tizimi, post-tender variation reestri va lifecycle cost pasportini amaliy islohot sifatida tatbiq etish rejalashtirish maqsadga muvofiq ekani asoslangan.

Kalit soʻzlar: qurilish-taʼmirlash xarajatlari, infratuzilma aktivlari, lifecycle cost, CAPEX, OPEX, raqamli monitoring, tender, xarajatlarni audit qilish, samaradorlik, davlat sektori.

Аннотация

В данной научной работе исследуются международные подходы к учёту и управлению расходами на строительство и ремонт в организациях государственного сектора, включая учёт стоимости инфраструктурных активов на протяжении полного жизненного цикла (lifecycle cost), чёткую классификацию капитальных и эксплуатационных расходов (CAPEX/OPEX), цифровые системы мониторинга затрат, контроль изменений после тендера и механизм оценки value-for-money (CBA). Результаты исследования показывают, что комплексное применение указанных механизмов повышает прозрачность строительных расходов, снижает риск перерасхода бюджета и обеспечивает долгосрочное управление объектами инфраструктуры. Оценена применимость зарубежного опыта в условиях Узбекистана, и обоснована необходимость внедрения CAPEX/OPEX кодов, систем онлайн-мониторинга, реестра post-tender variation и паспорта lifecycle cost как эффективных реформ в сфере учёта и контроля строительных и ремонтных расходов.

Ключевые слова: расходы на строительство и ремонт, инфраструктурные активы, lifecycle cost, CAPEX, OPEX, цифровой мониторинг, тендер, аудит затрат, эффективность, государственный сектор. Abstract

This research paper analyzes international approaches to accounting and managing construction and renovation expenditures in public sector organizations, focusing on lifecycle costing of infrastructure assets, clear differentiation between capital and operational expenditures (CAPEX/OPEX), digital cost monitoring platforms, post-tender variation control, and value-for-money (CBA) assessment. Findings indicate that the integrated application of these mechanisms increases transparency of construction spending, mitigates budget overruns, and improves long-term management of public infrastructure. The study evaluates the applicability of global practices to Uzbekistan and concludes that the introduction of CAPEX/OPEX budgeting codes, real-time monitoring systems, a post-tender variation registry, and lifecycle cost passports can significantly enhance efficiency and accountability of construction and renovation expenditures in the public sector.

Keywords: construction and renovation expenditures, infrastructure assets, lifecycle cost, CAPEX, OPEX, digital monitoring, tendering, cost audit, efficiency, public sector.


Комментарии


bottom of page