top of page

Babayev Shavkat Bayramovich

ree

JISMONIY SHAXSLARDAN UNDIRILADIGAN SOLIQLARNI OSHIRISHGA TAʼSIR ETUVCHI OMILLARNING EKONOMETRIK TAHLILI HAMDA ULARNI MODELLASHTIRISH

Babayev Shavkat Bayramovich

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

“Soliq va soliqqa tortish” kafedrasi professori v.b., PhD.

ORCID: 0000-0002-1630-4784

Annotatsiya

Ushbu maqolada jismoniy shaxslardan undiriladigan soliqlar hajmiga taʼsir etuvchi iqtisodiy, ijtimoiy va institutsional omillar ekonometrik yondashuvlar yordamida tahlil qilindi. Tadqiqotda oʻrtacha ish haqi, bandlik darajasi, inflyatsiya, norasmiy sektor ulushi va soliq maʼmurchiligi samaradorligi kabi koʻrsatkichlar asosiy determinantlar sifatida baholandi. Panel maʼlumotlar va koʻp omilli regressiya modellari yordamida omillar taʼsirining miqdoriy oʻlchamlari aniqlanib, soliqlar tushumlarini oshirish boʻyicha istiqbolli yoʻnalishlar belgilandi. Natijalar soliqlarni boshqarish tizimini takomillashtirish, soliq bazasini kengaytirish va fiskal barqarorlikni taʼminlash boʻyicha ilmiy asoslangan takliflarni ishlab chiqish imkonini beradi.

Kalit soʻzlar: jismoniy shaxslar daromad soligʻi, ekonometrik tahlil, panel maʼlumotlar, soliq bazasi, fiskal siyosat, norasmiy sektor, soliq maʼmurchiligi.

Аннотация

В статье проведён эконометрический анализ экономических, социальных и институциональных факторов, влияющих на объём налогов, взимаемых с физических лиц. В качестве основных детерминант рассмотрены средняя заработная плата, уровень занятости, инфляция, доля неформального сектора и эффективность налогового администрирования. С использованием панельных данных и многофакторных регрессионных моделей количественно оценено влияние факторов и определены перспективные направления увеличения налоговых поступлений. Результаты позволяют выработать научно обоснованные рекомендации по совершенствованию системы управления налогами, расширению налоговой базы и обеспечению фискальной устойчивости.

Ключевые слова: налог на доходы физических лиц, эконометрический анализ, панельные данные, налоговая база, фискальная политика, неформальный сектор, налоговое администрирование.

Abstract

This article presents an econometric analysis of the economic, social, and institutional factors affecting personal income tax revenues. Key determinants such as average wages, employment rate, inflation, the share of the informal sector, and the efficiency of tax administration are evaluated. Using panel data and multiple regression models, the quantitative impact of these factors is assessed, and promising directions for increasing tax revenues are identified. The findings provide a basis for developing scientifically grounded recommendations to improve tax management, expand the tax base, and ensure fiscal sustainability.

Keywords: personal income tax, econometric analysis, panel data, tax base, fiscal policy, informal sector, tax administration.


Комментарии


bottom of page