Sharibaev Rasuljon Nosir o‘gʻli
- Marketing jurnali 2025 yil, 10-son

- 2 дня назад
- 2 мин. чтения

FRANCHAYZING VA KLASTER YONDASHUVI SHAROITIDA UMUMIY
OVQATLANISH KORXONALARINI RIVOJLANTIRISHNING
TASHKILIY-IQTISODIY MEXANIZMI
Sharibaev Rasuljon Nosir o‘gʻli
Namangan davlat texnika universiteti assistenti
ORCID: 0009-0002-6278-5643
E-mail: sharibaye.r.n@gmail.com
Muxitdinov Shuhrat Ziyavitdinovich
Namangan davlat texnika universiteti professori, i.f.d.
ORCID: 0000-0002-9354-7333
E-mail: muxitdinov85@list.ru
Ibragimov Isroil Usmanovich
Namangan davlat texnika universiteti dotsenti,
Iqtisod fakulteti dekani, PhD
ORCID: 0009-0009-7608-9375
E-mail: isroiljonibragimov80@gmail.com
Annotatsiya
Mazkur tadqiqot umumiy ovqatlanish (UO) tarmogʻida franshizing va klaster
yondashuvini integratsiyalash orqali samaradorlikni oshirishga qaratilgan tashkiliyiqtisodiy
mexanizmni ishlab chiqishga bagʻishlangan. Ushbu yondashuvda tarmoq
subyektlari oʻrtasidagi vertikal (franshiza zanjiri) va gorizontal (klaster sinergiyasi)
integratsiya iqtisodiy barqarorlik, innovatsion faollik hamda hududiy oʻsishning
muvofiqlashtirilgan tizimi sifatida qaraladi. Mexanizmning konseptual bazasi quyidagi
nazariy paradigmalarga tayangan: resursga asoslangan qarash (Resource-Based View,
RBV), bilim transferi va replikatsiya strategiyalari, aglomeratsiya hamda klaster
iqtisodiyotlari, koʻp birlikli franshizing (Multi-Unit Franchising) evolyutsion modeli.
Mazkur nazariy yondashuvlar asosida franshizing va klaster modelining oʻzaro
uygʻunlashuvi tarmoqning innovatsion oʻsishini tezlashtiruvchi mexanizm sifatida
izohlanadi.
Kalit soʻzlar: franshizing, klaster yondashuvi, aglomeratsiya, tashkiliy-iqtisodiy
mexanizm, RBV, koʻp birlikli franshizing, bilim transferi.
Аннотация
Данное исследование посвящено разработке организационно-
экономического механизма, направленного на повышение эффективности в
сфере общественного питания (HoReCa) посредством интеграции франчайзинга
и кластерного подхода. В рамках данного подхода вертикальная
(франчайзинговая цепочка) и горизонтальная (кластерная синергия) интеграция
между субъектами сети рассматриваются как согласованная система,
обеспечивающая экономическую устойчивость, инновационную активность и
региональный рост. Концептуальная база механизма опирается на следующие
теоретические парадигмы: ресурсно-ориентированный подход (Resource-Based
View, RBV), стратегии передачи и репликации знаний, агломерационные и кластерные экономики, а также эволюционную модель многоузлового
франчайзинга (Multi-Unit Franchising). На основе этих теоретических подходов
интеграция моделей франчайзинга и кластера интерпретируется как механизм,
ускоряющий инновационное развитие сети.
Ключевые слова: франчайзинг, кластерный подход, агломерация,
организационно-экономический механизм, RBV, многоузловой франчайзинг,
передача знаний.
Abstract
This study is devoted to developing an organizational and economic mechanism
aimed at improving efficiency in the public catering (HoReCa) sector through the
integration of franchising and cluster approaches. Within this framework, vertical
(franchise chain) and horizontal (cluster synergy) integration among network entities
are viewed as a coordinated system that ensures economic stability, innovative activity,
and regional growth. The conceptual foundation of the mechanism is based on the
following theoretical paradigms: the Resource-Based View (RBV), knowledge transfer
and replication strategies, agglomeration and cluster economies, and the evolutionary
model of Multi-Unit Franchising. Based on these theoretical approaches, the
integration of franchising and cluster models is interpreted as a mechanism that
accelerates the innovative development of the network.
Keywords: franchising, cluster approach, agglomeration, organizationaleconomic
mechanism, RBV, multi-unit franchising, knowledge transfer.










Комментарии