Tojiyeva Muhabbatxon Mansurjon qizi

OʻZBEKISTONDA HUDUDIY IQTISODIY RIVOJLANISH: MARKAZ VA

CHEKKA HUDUDLAR OʻRTASIDAGI FARQLAR

Tojiyeva Muhabbatxon Mansurjon qizi

Qoʻqon Universiteti oʻqituvchisi

ORCID:0000-0002-5228-6923

E-mail: muhabbatxontojiyeva11@gmail.com

Hoshimov Islomxon Ilyorjon oʻgʻli

Qoʻqon Universiteti talabasi

Annotatsiya

Ushbu ilmiy tadqiqot Oʻzbekistonda hududiy iqtisodiy rivojlanishning 2020–

2024-yillardagi holatini tahlil qilish hamda markaziy va chekka hududlar oʻrtasidagi

iqtisodiy tafovutlarni aniqlashga qaratilgan. Tadqiqotda yalpi hududiy mahsulot

(YHM), aholi jon boshiga real umumiy daromad, bandlik va kambagʻallik darajasi kabi

asosiy ijtimoiy-iqtisodiy koʻrsatkichlar asosida mintaqalar kesimidagi oʻzgarishlar

baholandi. Statistik tahlil usullari, jumladan Shapiro–Wilk testi, logarifmik

transformatsiya, ANOVA va Kruskal–Wallis testlari yordamida indikatorlar

oʻrtasidagi tafovutlar ishonchli ravishda aniqlandi. Olingan natijalar hududiy

rivojlanish boʻyicha umumiy ijobiy surʼatlar mavjudligini koʻrsatgan boʻlsa-da, ayrim

hududlar oʻrtasida hali ham sezilarli iqtisodiy nomutanosibliklar mavjud. Toshkent

shahri, Navoiy va Toshkent viloyatlarining yetakchi roli aniqlangan boʻlib, boshqa

koʻplab viloyatlar esa rivojlanishning nisbatan past bosqichida qolmoqda. Shu bilan

birga, kambagʻallik darajasining sezilarli kamayishi, daromadlar oʻsishi va bandlik

sohasida tiklanish kuzatilgani iqtisodiy islohotlarning ijobiy natija berayotganidan

dalolat beradi. Tadqiqot xulosalari hududiy siyosatni takomillashtirish, har bir

mintaqaning oʻziga xos imkoniyatlarini inobatga olgan holda iqtisodiy strategiyalar

ishlab chiqishga amaliy asos yaratadi.

Kalit so‘zlar: Hudud, rivojlanish, aholi, YHM, ishsizlik, bandlik, kambagʻallik,

daromad, markaz, iqtisodiy nomutanosiblik, sanoat, strategiya, barqarorlik.

Аннотация

Данное исследование направлено на всесторонний анализ социально-

экономического развития регионов Узбекистана за 2020–2024 годы, с акцентом

на различия между центральными и периферийными территориями. В качестве

ключевых индикаторов были выбраны валовой региональный продукт (ВРП),

реальный доход на душу населения, уровень занятости и уровень бедности. С

использованием методов Шапиро–Уилка, логарифмического преобразования, а

также критериев ANOVA и Краскела–Уоллиса, были выявлены значимые

межрегиональные различия. Результаты показали устойчивую положительную

динамику в большинстве регионов, однако различия в уровне доходов, занятости

и бедности по-прежнему сохраняются. Город Ташкент, а также Наманганская и

Ташкентская области продемонстрировали наивысшие показатели

экономического роста, в то время как ряд других регионов отстают. Тем не

менее, общее снижение уровня бедности и рост доходов свидетельствуют о положительном влиянии проводимых реформ. Полученные выводы могут быть

использованы для совершенствования региональной политики с учетом

уникальных условий каждого региона.

Ключевые слова: регион, развитие, население, ВРП, безработица,

занятость, бедность, доход, центр, экономический дисбаланс, промышленность,

стратегия, устойчивость.

Abstract

This study presents a comprehensive analysis of regional socio-economic

development in Uzbekistan from 2020 to 2024, with a particular focus on disparities

between central and peripheral areas. Key indicators analyzed include Gross Regional

Product (GRP), real per capita income, employment rate, and poverty level. By

applying statistical techniques such as the Shapiro–Wilk test, logarithmic

transformation, ANOVA, and the Kruskal–Wallis test, the research identifies

significant differences across regions. Findings reveal a generally positive trend in

development, though economic gaps remain prominent, particularly in income

distribution and employment rates. Tashkent city, along with Navoiy and Tashkent

regions, lead in economic performance, while other areas lag behind. Notably, the

national decline in poverty and rising incomes demonstrate the tangible impact of

economic reforms. The study offers valuable insights for policymakers in tailoring

region-specific development strategies to ensure balanced and inclusive growth.

Keywords: Region, development, population, GRP, unemployment,

employment, poverty, income, center, economic imbalance, industry, strategy,

sustainability.

Tojiyeva Muhabbatxon Mansurjon qizi.pdf

Скачать PDF • 12.16MB